1937 Senesinden Absürt Bir Propaganda Haberi ve Düşündürdükleri
19 Eylül 1937 tarihli Anadolu gazetesinde "Bugünkü Fransız Ordusu Yenilmez Bir Kuvvettir" (s. 3) başlığıyla neşredilen haber, II. Cihan Harbi tarihi hakkında bilgi sahibi olanların gülerek okuyacakları bir haberdir. Lakin o dönem böyle yanlış kanaatler basında yaygındı. Hiçbir devlet yenilmez değildir. Bugün de şu veya bu devletin askerî kudretini abartan her haberde, 1937 yılının bu hatalı görüşe dayanan haberini hatırlamak gerekir.
Şunu da belirtmek gerekir ki Gazi Mustafa Kemal Atatürk Fransa'nın gücünü abartan bu tür görüşlerden uzaktı ve gerekirse o tarihte Fransız mandası altındaki Hatay'ın kurtuluşu için savaşı dahi göze alacağını belirterek diplomatik baskı uyguluyordu. Oysa Atatürk'ün ebediyete irtihali akabinde, İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü döneminde, "Türko-Britanik Deklerasyonu" imzalanmıştır. Akdeniz'e bir tecavüz vukuunda Türkiye, İngiltere'ye destek olmak üzere askerî taahhüt altına girmiştir. 19 Ekim 1939'da Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında Yardımlaşma Andlaşması (Traité d'Assistance Mutuelle) imzalanmıştır. Bu Andlaşma, Cumhuriyet döneminde Türkiye'nin Batılı Devletlerle yaptığı ilk ittifak olduğu gibi, Türkiye'yi taahhüt altına sokması nedeniyle Atatürk döneminin tam bağımsızlıkçı haricî siyasetinden de ilk kopuştur. Yağmur Atsız, bu siyaseti "istiklâl-i tam" ilkesinin imzalı mühürlü iki fermanla Atatürk'ün gittiği yere yollanması şeklinde tanımlamıştır (Bloknot, İstanbul: Büke Yayınları, 2000, s. 34-35).
Haliyle bu tür propaganda mahiyetli haberlerin çok da masum olmadığı ortadadır. Birçok ülkenin bu tür haberlerin neşri için ciddi ödenekler ayırdığını da dikkate alınmalıdır. Günümüzün fonlanan basınına benzer ilişkiler o dönemlerde de mevcuttu. Cihan Harbine yakın bir dönemde, bir kısım gazete İngiltere ve Fransa'nın gücünü abartan yayınlar yapıyordu. Bu haber de onlardan biridir. Geriye baktığımızda bu tür haberleri görünce gülüp geçsek dahi, o dönem harici siyasetimize dahi tesir eden bir mahiyette olduğunu da hep hatırlamalıyız. Ancak bu şekilde, günümüzdeki benzer haberlerin yaptığı etkiyi daha iyi idrak edebiliriz.
